N.B.! EPISTULAS LEONINAS ACCIPIS G R A T I S ET S I N E ULLA OBLIGATIONE. NAM LEO LATINUS PUTAT HOMINIBUS LATINAM LINGUAM DISCENTIBUS AUT DOCENTIBUS CORDI ESSE VERBA LATINA. SI TAMEN TALES EPISTULAS ACCIPERE NON VIS, RESCRIBE HOC NOBIS: TUM

STATIM NOMEN TUUM EX INDICE ACCEPTORUM TOLLEMUS.

LEO LATINUS OMNIBUS HOMINIBUS LATINAM LINGUAM AMANTIBUS

SAL.PL.DIC. S.V.B.E.E.V.

Liceat in fine Tibi commendare novam editionem FRAGRANTIAE necnon GLOSSARIUM FRAGRANTIAE uberrimum.

Restat ut tibi intimo ex corde exoptem Natale Domini pulcherrimum maximêque salutiferum.

Pancraticê vale mihique favere perge.

Medullitus Te salutat

Dei Solis arx regia columnis magnificis erat aedificata, auro fulgebat, ardenti carbunculo nitebat. Cacumen eius circumclusum erat ebore candidissimo, valvae radiabant fulgore argenteo, in quibus opere ectypo fabulae illustrabantur miraculorum pulcherrimae. Hoc palatium aliquando intravit Phaëthon, filius Solis, et postulavit, ut sibi concederetur colloquium cum patre habendum. At non potuit cum patre loqui nisi remotior, nam in propinquo si stetisset, non sustinuisset radios luminis paterni. Sol pater veste purpureâ obvelatus in sellâ suâ principali sedebat, quae zmaragdis erat obsita fulgentissimis. Ab eius dextris et sinistris stabant comites ordinati: Dies, Mensis, Annus, Saecula, Horae; Ver iuvenile coronâ florali ornatum, Aestas aristîs flexîs coronata, Autumnus cornu copiae uvis pleno instructus; hiems gelida, quae erat capillis niveis. Sol in medio sedens oculo omnispico mox conspexit iuvenem de tot miraculis mirantem. „Quae est causa" inquit „itineris tui, cur iniisti palatium patris tui divini, mi fili?" Phaëthon respondit: „Pater illustris, in terris ego irrideor, matri meae Clymenae maledicitur. Homines dicunt me simulare originem caelestem, reverâ esse filium patris ignoti. Itaque huc advêni, ut peterem a te aliquod pignus, quo coram omnibus hominibus demonstrer esse filius tuus verus." Tum Sol radios, quibus caput suum illucebatur, deposuit filiumque propius accedere iussit Phaëthontemque amplexus: „Clymene" inquit „mater tua verum dixit nec ego umquam infitebor te filium esse meum. Ne diutius dubites, roga aliquod donum: Iuro per Styga flumen infernale, per quod iurant omnes dei, rogatum tui, quodcumque futurum sit, expletum iri!" Phaëthon autem patrem vix sivit sermonem finire. „Ergo" inquit „expleas optatum mei ardentissimum. Manda mihi in unum tantummodo diem currum tuum âlâtum gubernandum!"

Tum in dei vultu apparuêrunt terror et paenitentia. Ter, quater îdem quassavit caput collustratum, tandem est vociferatus: „O fili, fecisti, ut verbum eloquerer vanissimum! Utinam ne umquam mihi liceret tibi promissum concedere! Negotium postulas, cui perficiendo es impar. Nimis iuvenis es, mortalis es, et id quod exoptas, est opus immortalium. Immo plura petis quam licet assequi ceteris deis; nam praeter me nemo eorum potest stare in ardenti axe scintillante. Via autem quae currui meo est pervehenda, est valdê ardua, quam aegrê tantum ascendunt equi mei iuncti evidenter summo mâne adhuc alacres. Media pars curriculi est in caelo supremo. Crede mihi, ego ipse in tantâ altitudine stans saepe formîdans timeo, ne vertigine corripiar, quandocumque despecto in profunditatem, in terram mareque subter me sita et remotissima. Necnon deinde via est tam praerupta, ut necesse sit currum gubernare quam peritissimê. Ipsa Tethys dea maris quae parata sit me recipere in fluctûs suos, interdum timet, ne praeceps cadam in profundum. Praeterea ne obliviscaris cum caelum convertatur in sempiternum, necessarium esse, ut ego resistam huic conversioni rapidae. Tu quomodo hoc scires facere, si tibi currum meum darem? Itaque, mi fili dilectissime, ne postules donum tam maleficum, utinam optatum pandas melius, dum restat tempus. En vide vultum mei territum. O utinam pervaderes per oculos meos in paternum animum meum sollicitatissimum! Postula quaecumque optas e caeli terraeque bonis ceteris! Iuro per Styga, efficiam ut accipias! – Cur me amplecteris tantâ cum vehementiâ?

At iuvenis non desiit obsecrari, et pater iuraverat sacrum ius iurandum. Itaque manu porrectâ filium duxit ad currum solarem. Axis et temo et coronae rotarum confectae erant auro, radii argento; e iugo nitebant chrysolithi et lapides pretiosissimi. Phaëthon cum opus magnificum adspectabat animo forti, Aurora in orienti experrecta rubescens portam aperuit purpuream et suum procoetônem, qui rosîs abundabat. Stellae paulatim evadebant, Lucifer fuit ultimum sidus, quod stationem suam caelestem relinqueret, lunaeque cornua extrema in margine evanescebant. Nunc Sol Horis âlâtîs imperavit, ut bestias ardentissimas ambrosiâ saturatas, ex excelsis praesepibus abductas frenis magnificis instruerent. Dum haec geruntur, pater filii faciem oblêvit unguento sacro, quo sustineret flammam fervidissimam. Capitis capillis circumposuit solem suum radiantem, sed gemens monuit: „Parce stimulis, fortiter utere habenis; nam equi iam cursitant suâ sponte et aegrê contingit, ut cohibeantur volantes. Via deflectitur in obliquum, curvamine elato, necesse est evîtes et polum australem et borealem. Clarê conspicies rotarum orbitas. Ne nimium deorsum delabâris, ne terra accendatur; ne nimium ascendas, ne comburatur caelum. Age, tenebrae fugiunt, cape habenas; an – adhuc tempus restat! Resipisce, care fili! Relinque cursum mihi, sine me mundo donare lucem, tu ipse manê spectator!"

At iuvenis visus est verba patris prorsus non audire, uno saltu currum insiluit, perquam gaudens, quod tandem habenas tenuit manibus, et brevi laetoque verbo gratias êgit patri parum contento. Interim quattuor equi âlâti hinnitu ardentissimo aërem complebant, ungulas incutiebant alveis pabularibus. Tethys, avia Phaëthontis, quae nihil suspicabatur de sorte nepotis, cancellos aperuit; mundus puero conspicienti obfuit in spatium infinitum se divergens, equi secundâ orbitâ volabant nebulasque matutinas, quae sibi oberant, diffindebant.

Interim equi iucundê se habuêrunt, quod non ferebant onus solitum, quod iugum levius erat solito. Ut naves in mari, si aptum pondus non habent, vacillantur, ita currus per aëra propellebatur provolvebaturque, quasi esset vacuus. Equi iuncti cum hoc animadverterent, rapidê cursitavêrunt, spatia pervia reliquêrunt neque iam cucurrerunt ordine antea servato. Phaëthon contremuit. Nescivit, quo dirigeret habenas, nescivit viam, nescivit, quomodo domaret equos efferatos. Cum miserrimus excelsus e caelo despexit ad terras subter sitas profundas, profundissimas, expalluit, genua contremuêre terrore repentino correpta. Respexit. Iam multum caeli post eum situm erat, sed etiam plus ante oculos suos. Utrumque mente suâ emensus nescius, quid faceret, in remotum prospexit oculis torpidis, habenas non remisit neque attraxit. Equos appellare voluit, sed nomina eorum nescivit. Formidine correptus aspexit varia signa stellarum, quae pendebant ex caelo formis horridê pulchris. Tum frigido horrore perfusus habenas remîsit, et cum primum eaedem huc illuc volitantes corpora equorum tetigêrunt, equi orbitâ relictâ seorsim evagati modo sursum modo deorsum currebant. Nunc stellas fixas allidebant, nunc per semitas praeruptas ad terram sunt derepti. Mox primum nubium stratum tetigêrunt, quae mox vaporem emisêrunt accensae. Etiam etiamque deorsum currus est praecipitatus, ut improviso appropinquaret tractum montium altissimum. Tum sŏlum fervore coepit sitire et dehiscere, et quia subito omnes suci exarescebant, sŏlum coepit ardêre; calluna colore albo-flavescenti exorto viescebat; inferius inflammata sunt folia arborum silvestrium. Mox ardor advênit planitiem. Nunc sata sunt exusta, totae urbes flammis absumptae sunt, terrae omnibus incolis inclusis adustae sunt, circa circum ardebant colles, silvae, montes. Flumina aut exardescebant aut territa refugiebant ad fontem suum, ipsum mare est compulsum, qui fuerat lacus, nunc fuit campus arenae aridissimus.

Phaëthon autem orbem terramque undique vîdit accensum, ipsi mox factus est ardor intolerabilis. Tamquam ex medio igne ferrario respiravit aërem ebullientem, necnon sensit currum ipsum exardescere. Non iam passus est vaporem et favillam ex incendio terrestri sursum proiectam. Fumo et tenebris nigerrimis circumdatus, equi iuncti ad libitum Phaëthontem secum proripuêrunt. Denique adulescentis capilli ardore sunt incensi. Îdem e curru irruit praecipitatus ardens huc illuc per aëra volvebatur sicut interdum stella aliqua aëre sudo videtur per caelum proici. Phaëthon autem procul patriâ receptus est ab Eridano flumine lato faciesque Phaëthontis spumosa illuta est. Sol autem pater, qui istaec omnia vidêret, caput obvelavit maerore afflictus languidissimo. Illo tempore dicitur dies terrae transactus esse sine lumine solis. Nihil luxisse nisi ingens incendium.

Phaëthon dicitur carpentum Domini, i.e. carpentum plerumque parvum, duobus axibus instructum, quo non vehebatur minister, sed Dominus aut Domina ipsa.

Phaëthon saeculi vicesimi annis vicenariis fuit forma ploxeni (ploxenum, -i n. i.q. theod. Karosserie) autocinetorum usitatissima. Phaëthontes etiam tempore autocineti classici (annis 1930-1945) adhuc construebantur. Sed forma phaëthontis construendi iam exstiterat temporibus autocineti initialibus, i.e. ante bellum mundanum primum.

Tales phaëthontes erant currûs aperti duabus aut quattuor foribus instructi, qui capiebant quattuor vel sex vectores. Genus phaëthontis speciale erat phaëthon triplex, qui praeter aurigam et hominem iuxta sedentem capiebat sex alios. Ad insessores obtegendos phaëthon instructus erat tegumento complicabili, quod dicebatur tegumentum Americanum.

Autocinetum autem lautum, quod hodie construitur et venditur ab negotiatione Currûs Popularis (VW) Lycopolitanâ (Lycopolis = Wolfsburg), cum illo nomen tantum, non formam ploxeni communicat. Ecce infra phaëtonthem modernum! Num prudentes mythique satis periti fuerunt Lycopolitani, qui huic currui nomen imponerent nomen illius filii Solis aurigae infelicissimi? Nonne nomen dicitur esse omen?

Postridie, die post Parasceuen, sociis molinariis non erat laborandum; itaque ientaculo sumpto plerique eorum cubitum ierunt.

Tonda ad Crabatum versus: „Tibi quoque" inquit „suadeo, ut ascendas et dormias in antecessum."

„In antecessum – cur hoc?"

„Hoc accipies. Nunc eas cubitum et conêris dormire, quamdiu poteris."

Crabatus obmurmurans: „Sanê bene" inquit „iam abiturus sum...excusa quidem, quod interrogavi..."

Bene accidit, quod in granario aliquis fenestram frontalem panno obvelaverat, nam ita Crabatus celerius obdormivit. Îdem incubuit lateri dextro, dorso ad fenestram verso, capite bracchiis implicito. Sic iacens dormiebat, usque dum a Iurone est expergefactus.

„Surge, Crabate, sumus comesuri!"

„Quid – estne iam meridies?"

Iuro „Non iam est meridies!" vociferatus est. „Foris" inquit „sol est occasurus!"

Hôc die simul sumpserunt et prandium et cenam, perquam pinguem et perquam opiparam, ferê iam cenam sollemnem atque pollucibilem.

Tonda monens „Ut bene saturemini! Necesse est cena sufficiat sat diu!"

Post cenam, nocte Paschali ineunte, Magister ad eos in conclave familiaricum vênit sociosque emîsit, ut „sibi afferrent notam".

Magister autem coronâ sociorum cinctus eosdem coepit dinumerare, sicut pueri ludentes solent facere. Verbis mirê minaciterque sonantibus Magister semel numeravit a dextris ad sinistros, semel a sinistris ad dextros. Primo Stasco, deinde Andreas e circulo exclusus est. Qui circulo tacitê relicto abiêrunt, cum Magister denuo inciperet dinumerare. Nunc Martino et Hansoni abeundum fuit, postea Lysconi et Petro – denique nemo relictus est nisi Crabatus et Tonda.

Ultimo Magister repetivit verba obscura, lentê atque sollemniter; deinde manu motâ ambos emîsit seque avertit.

Tonda Crabato denuntiavit, ut se sequeretur. Ii quoque tacentes molendînum reliquêrunt, tacentes unus cum altero iit ad tugurium lignarium.

„Exspecta hîc paulisper!" Tonda e tugurio attulit duo stragula lanea. Quorum unum dedit Crabato, deinde iter direxit Nigricolmiam, praeter piscinam molendîni, per Uliginem Coselianam anteriorem.

Silvâ intratâ nox penitus ingruit. Crabatus studebat Tondam sequi quam artissimê. Eius animum subiit se iam iisse hac viâ, sed in directionem adversam. Num hoc factum esse vix dimidio anno ante? Hoc vix esse credibile.

Paulo post Tonda „Nigricolmiam" dixit. Pueri conspexêrunt lumina vici inter truncos arborum elucentia, sed inde iêrunt dextrorsum, in ericêtum apertum. Semita nunc erat sicca et harenosa, praeter singulas arbores tenuês duxit per dumêta et pinûs humilês informêsque. Hac in regione caelum erat altum et longinquum, fulgore stellarum completum.

„Quo imus?" Crabatus sciscitatus est.

„Ad Crucem Homicidialem" socius maior respondit.

Paulo post pueri in ericêto animadvertêrunt flammam ignis alicuius relucentem, qui ardebat in imâ scrobe harenae. Quisnam hunc ignem accendisset?

‚Pastores’ Crabatus intra se cogitavit ‚hoc certê non fecêrunt, vernali demum tempore; potius hic ignis excitatus est ab hamaxobiis aut ab aliquo laminario migratore, qui secum attulit reculas suas’.

Tonda constiterat.

„Illi" inquit „nos ad Crucem Homicidialem praevenêrunt – eamus ad Mortem Bäumelii."

Nullo verbo rem explicans Tonda convertit. Pueris per semitam, qua venerant, redeundum erat usque ad silvam; ibidem dextrorsum in viam campestrem ingressi sunt, quae eos praeter Nigricolmiam duxit ultra vicum in viam vectoriam, quae ferebat iuxta marginem silvae adversam.

Tonda: „Mox" inquit „aderimus."

Interim luna exorta illis lucebat. Qui ibant secundum viam usque ad proximam viae flexionem, ubi in pinuum umbrâ crux erat lignea viri longitudine, tempestate iam exesa, expers inscriptionis et ornamenti.

Tonda: „Ecce" inquit „Mors Bäumelii. Multis annis ante aliqui vir nomine Bäumel hôc loco vitam amîsit: arbores caedens, ut dicitur – hodie nemo iam hoc scit certê."

Crabatus: „At nos?" inquit „Quare nos hîc sumus?"

„Quia" Tonda inquit „Magister hoc postulat. Nobis – ut omnibus – nox Paschalis degenda est sub dio, bini unâ aliquo loco, ubi aliquis mortuus est violenter".

Crabatus: „At quid nunc?"

Tonda: „Ignem" inquit „accendamus. Deinde sub cruce vigilabimus, usque ad lucem primam – et die ineunte nos ipsos afficiemus notâ: unus alterum."

Pueri curavêrunt ignem cohibendum, ne ad se converterent oculos Nigricolmianorum.

Uterque stragulo involutus sub cruce ligneâ sedentes vigilabant. Interdum Tonda e puero quaerebat, nonne frigêret, aut iubebat nonnullos ramos igni immovêre, quos collêgerant in margine silvae. Postea Tonda magis magisque obmutuit; tum Crabatus ipse conatus est cum eo loqui.

„Heus – Tonda?"

„Quid est?"

„Semperne sic fit in scholâ nigrâ? Magister recitat incîsum Coractoris, et deinde dicitur: Stude hoc memoriâ retinêre..."

Tonda dixit: „Sic fit".

„Credere non possum hôc modo disci artem magicam".

Tonda dixit: „Discitur".

„Nonne Magistrum irritavi, quod parum attendi?"

Tonda negavit.

„Operam dabo, ut animum colligam et attendam, ut omnia memoriae mandem. Pustasne fore, ut hoc mihi contingat?"

Tonda dixit: „Puto".

Îdem non videbatur cupidus esse cum Crabato loquendi. Dorso cruci apposito sedebat erectus, immotus, longê prospiciens, trans vicum in ericêtum lumine lunae lucidum. Inde Tonda nihil iam dixit. A Crabato submissê nomine appellatus nihil respondit: Tonda mortui instar erat ore muto, oculis torpidis.

Paulatim puer Tondae torporem et taciturnitatem horrescebat. Recordatus est se audivisse nonnullos homines artem callêre, qua quodammodo „e se ipsis exirent"; tales tamquam papiliones e chrysalidibus e corporibus suis exclusos illa relinquere tamquam involucra vacua, cum eorum animi ipsissimi suas vias ingrederentur, invisibiles, in semitis arcanis locum arcanum petentes. Num Tonda e se ipso exiisset? Num fieri potuit, ut Tonda ad ignem sedens reverâ versaretur in loco omnino alio?

Crabatus consilio capto: ‚Mihi’ inquit ‚vigilandumst’.

Nunc nitebatur cubito dextro, nunc sinistro; curabat, ut ignis pergeret ardêre aequaliter; ramos tractabat, diffringebat in partes habiles, exstruebat ad struîces parvas artificiosas. Sic horae transibant. In caelo stellae pergebant migrare, umbrae domorum arborumque sub luna migrabant lentê formam suam mutantes.

Subito Tonda visus est reviviscere. Idem capite ad Crabatum deflexo monstravit in orbem.

„Campanae...audin?"

Die ante Parasceuen campanae obmutuerant; nunc, mediâ nocte Paschali ubîque denuo coepêrunt sonare. Quarum sonus e vicîs propinquîs sonabat usque ad Nigricolmiam: submissus quidem, fremitus fuscus, bombus examinis apium – tamen vicus et agri et prata eodem sono completa erant incluso margine collium remotissimo.

Ferê simul ac campanae remotae Nigricolmiâ in vico puella coepit cantare, iubilans cantavit vetus canticum Paschale. Quod Crabatus noverat, ipse hoc canticum puerulus cum aliis cecinerat in ecclesiâ; tamen nunc sibi visus est hoc audire primum omnium.

„Resurrexit

Sanctus Christus,

Halleluia,

Halleluia!"

Nunc grex aliarum duodecim vel quindecim puellarum concinuit, qui stropham choro cantantes finivêrunt. Deinde illa puella voce ceteras praeiit proximam stropham canens – et sic pergebant cantare, una et alii invicem, unum canticum post aliud.

Crabatus noverat hunc modum cantandi domi audîtum. In nocte Paschali puellae solebant per viam vicanam ambulare cantantes, a mediâ nocte usque ad primam lucem. Quae puellae ibant ternae et quaternae densis ordinibus una iuxta aliam, et una ex iis, hoc scivit, fuit Cantorca: ea, quae erat voce omnium pulcherrimâ et purissimâ, ibat in ordine primo eidemque licebat voce praeire – ei puellae sôli.

Campanae procul sonabant, puellae cantabant, et Crabatus, ad ignem sub cruce ligneâ sedens, vix audebat respirare. Nihil faciebat nisi auscultabat – auscultabat auribus ad vicum arrectis et sibi vi magicâ videbatur esse correptus.

Tonda autem ramum igni imposuit.

„Puellam" inquit „amaveram. Quae vocabatur Vorsula. Nunc dimidius annus est, cum eadem sepulta est in coemeterio vici Seidewinkel: A me non est fortunata. – Oportet scias a nemine nostrum in molendîno versantium puellas fortunari. Nescio, quae sit causa, neque volo tibi timorem inicere. At si quando puellam amabis, Crabate, cavê, ne hoc patefacias. Cura, ne Magister hoc accipiat – neve Lysco, qui illi omnia prodet."

Crabatus: „Mors puellae tuae" inquit „num quatenus pertinet ad Magistrum et Lysconem?"

Tonda dixit „Nescio. At scio futurum fuisse, ut Vorsula adhuc viveret, nisi ego nomen eius elocutus essem. Quod sêro demum accepi. At tu, Crabate – tu nunc hoc scis, et tu scis temperi: Si umquam tibi erit puella, cavê ne prodas eius nomen in molendîno! Ne ullo pacto, ne ullo pretio sinas tibi elici eius puellae nomen. A nemine, audin’! Ne idem nomen prodas vigilans neve dormiens – ne malum vobis afferas."

„De hac re" Crabatus inquit „noli sollicitari! Equidem puellas non curo neque credo me esse umquam curaturum."

Primâ luce campanae cantûsque in vico obmutuêrunt. Tonda autem cultro e cruce secuit duo ramenta; quae extrema cineri candenti imposita in carbonem redegêrunt.

Tonda quaesivit: „Pentagramma quid sit nonne scis?"

Crabatus dixit: „Nescio".

„En aspice!"

Tonda summo digito in harenâ delineavit figuram: stellam quinque dentibus instructam, e totidem lineîs rectîs factam, quarum quaeque decussata est binis aliis, ut tota figura delinearetur uno tractu.

„Haec" Tonda inquit „est nota. Conare notam delineare eodem modo!"

„Hoc" puer inquit „non videtur difficile. Primo sic fecisti....deinde sic....tum sic...."

Tertium conato Crabato contigit, ut in harenâ pentagramma delinearet sine mendo.

Tonda unum e ramentis manui Crabati indens: „Bene" inquit „Ad ignem flecte genua et trans ignem inclinatus notam delinea in fronte meâ. Voce praeibo formulam, quae tibi dicenda erit..."

Crabatus fecit quae iussus erat a socio maiore. Cum vicissim unus alterîus fronti inscriberent, Crabatus lentê repetivit verba Tondae:

„Te designo, mi frater,

Carbone crucis ligneae

Te designo

Notâ Arcanae

Fraternitatis."

Deinde unus alteri sinistrorsum dedit osculum Paschale, loco ignis harenam obruêrunt, ligna relicta disiecêrunt, domum profecti sunt.

Iterum Tonda ingressus est semitam, quae ferebat per campos, praeter vicum, versus silvam nebulis matutinis obvelatam - tum in primâ luce ante pueros apparuêrunt homines umbris similes. Nullum sonum êdentes, longo ordine puellae vicanae pueris obveniebant: Earum capita umerique erant pannis opacis circumvoluti, omnis puella ferebat fictilem urceum aquaticum.

Tonda submissê ad Crabatum dixit: „Veni, hae puellae apportavêrunt aquam Paschalem, ne eas terreâmus..."

Pueri in umbrâ proximi virgulti delitescentes puellas praeterire sivêrunt.

Crabatus scivit oportêre, ut aqua Paschalis mâne Paschali ante primam lucem tacitê fonte exhauriretur tacitêque domum ferretur. Si quis hac aquâ lavaretur, in totum annum sibi pariturum esse pulchritudinem bonamque fortunam – puellas saltim hoc dicere.

Praeterea fieri posse, ut puella aquam Paschalem in vicum ferens, si quidem oculos numquam retorquêret, incideret in virum, quem esset amatura: hoc quoque puellas dicere – et quem scire, quomodo de hac re iudicandum esset.

chrŷsalis, -idis f. – Puppe (des Schmetterlings) [PLIN.nat.11,112; 11,117]