|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
POESIS Dantis Alligherii, Divina Comoedia exametris latinis reddita Vitae emensus iter medium nostrae in loca sensi Luco obscura nigro delapsus; nam via recta Exciderat mente. Heu! quam res est dura referre. Qualis erat silva ista, carens cultu, aspera, densa, Admonitu cujus renovat mens icta pavorem. Tam mihi amara venit, paulo ut plus adoret ipse Aspectus mortis; verum ut, quae plurima legi Optima ibi, enarrem, quae vidi altissima, pangam. Dicere nescirem, qualis me buc intulit error,- Tanto ego victus eram somno, quo tempore veram Deserui ipse viam. Sed postquam collis ad ima Veni claudentis vallem, quae corda timore Foderat, ad Superos attollens lumina, vidi Jam terga istius radiis induta planetae, Qui pede inoffenso callem docet ire per omnem. Sic mihi tunc aliqua formido ex parte quievit. In cordis durata lacu, qua nocte tot aegrum Curae extemarunt. Et ceu qui lassus anhelans A pelago ad ripam evasit, vada plena pericli Respicit, horrisonamque oculis obit Amphitriten: Sic mea, quae fugiebat adhuc, mens versa retrorsum est. Erratum relegens dexum, unde emergere nulli Vivo unquam licuit. Postquam prolapsa labore Membra instauravi, me per deserta viarum Immisi rursus sic, ui pes tinnior esset Inferior semper. Tunc paene in limine primo Ascensus, panthera levis rapidissima cursu Ecce mihi occurrit, maculoso tegmine fulgens. Et nunquam ante meos oculos discedere visa est, Immo meum impediebat iter sic, ut pede verso Saepe mihi gressus fuerit mens certa referre. Tempus erat, cum mane novo lux dissipat umbras. Solque ascendebat stellis circumdatus illis, Quas habuit secum, divi cum dextera amoris Illa effingebat primum pulcherrima rerum; Ut spe sat fausta suaderet temporis hora, Anni et temperies dulcis, me posse potiri filandam pelle feram. At non sic, ut membra pavore Haud mihi contremerent, violenti ubi saeva leonis Inspecta est facies. Atque hic me tendere contra Cervice elata , rabie stimulatus edendi, Ut mihi sit visus trepidare atque infremere aer. Et lupa cunctarum mihi visa cupidine rerum Ire gravata, suis quamquam vix ossibus haerens, Quae multas gentes vita jani afflixit amara. Tam gravis ista mihi fuerat, tam odiosa timore, Quem vidi ex oculis, totoque ex ore micantem. Ut spe deciderem poliundi verticis alti. Et qualis, qui quaerit opes cumulatque libenter, Donec Hempus adest, quod parta amittere cogit. Tota anima infelix et mente et pectore loto Fletque doletque simul: talem me bellua fecit Irrequieta adversa ruens, jam jamque repulsum illuc detrudebat, ubi tacet aetherius Sol. At dum praecipitem me collis ad ima ferebam, Occurrit quidam, cui longa silentia vocis, Quas habuit quondam, vires fregisse putasses Hunc simulae vidi vastae inter devia silvae, 0 miserere mei, clamavi totus in illo, Quisquis es, aut corpus mortale, aut corporis umbra. Non corpus mortale, fui hoc jam olim, incipit ille, Me citra Eridani ripam genuere parentes. Ausonidum genus his, quos Mantua protulit ambos. Caesare sub Phrygio, sed nondum principe, primas Editus hausi auras. Romae dein vita peracta est Sub miti imperio Augusti, quo tempore falsos Mendacesque Deos hominum mens vana colebat. Atque illum vates cecini, justissimus unus Qui fuit Anchisa natus, qui regna petivit Itala, ubi Trojae fastum consumpserat ignis. At tu cur tantum vis rursus adire laborem? Cur animus refugit jucundum scandere montem, Qui caput et caussa est; cur omnia gaudia gliscant? Huic ego confessus demissa fronte pudorem: Tune es Virgilius, time es fons ille sophiae, Unde fluit flumen tantum? 0 mihi gloria vatum, 0 splendor! Studium mihi longum prosit amorque « Magnus, quo impellente, tuum quaesisse volumen Me fateor. Mihi tu es praeceptor, et auctor, et unus, Unde stylum sumpsi pulchrum, quo est gloria parta. Contemplare feram, qua propulsante refugi; Hanc contra det opem, Sapiens, tua cognita virtus, Nam facit ista mihi, ut venae pulsusque tremiscant. Tunc ubi me vidit lacrimantem, haec edidit ille: Longe diversum tibi oportet carpere callem, Si vita incolumi vis saltu emergere ab isto; Namque fera immanis, quam contra supplice clamas Voce, obsidit iter, nec fert erumpere quemquam, Tamque diu obsistit, quoad sternat corpora leto: Atque ea naturae vis est violenta malignae, Ut rabiem ventris nunquam satiarit, at acri Post pastum ingluvie furiosius appetat escam. Conjugio illa quidem sibi multa animalia jungit, Plura etiam junget, donec canis irruat atque hanc Angore absumat. Non isti terra, nec aeris Massa alimenta dabit, verum sapientia, virtus Atque amor. Idem intra fines, quos utraque signat Feltria, nascetur, populum et ditione tenebit. Illi humili Italiae, pro qua confossa Camilla Nisusque Euryalusque et Turnus vulnere caesi Procubuere, erit ille salus pestemque fugabit Rura per et campos, donec sub tartara rursus Miserit, unde prius dira haec infesta trahente Invidia evulsa est. Quare res optima visa Hortari, ut, quod monstrat iter mea forma, sequaris. Dux ero, et aeternae loca per teterrima noctis Hinc te diripiam: atque istic mugire vide bis Devotas animas, frustra sua damna dolentes, Antiquasque umbras lugentum, ubi quisque secundam, Horrendum frendens, compellat nomine mortem: Atque alias simul aspicies flammam inter et ignem Conflagrare sua contentas sorte, beatae, Adveniente die, sperantes praemia gentis. At si fert animus coelum conscendere ad istum, Invenies animam meritis melioribus auctam, Cui te committam nostras rediturus ad oras. Namque ille excelsi magnus regnator Olympi Me legi adversum et contra sua jussa rebellem Urbe sua prohibet. Partes dominatur in omnes Ille , sed hic regit imperiis ; urbs illius hic stat, Hic alta est sedes: 0 terque quaterque beatum, Quem legit ille! — At ego: Per numen, te precor, istud, Quod tu non nosti, vates, da evadere tale Deteriusquc malum. Mihi nec dux esse recusa, Quo modo dixisti, sic ut Petri ostia cernam, Et quos ipse facis tanto moerore dolentes. Tum praeit hic, ego pone sequens vestigia servo. (curavit Johannes Teresi) scripsit Abbate Dalla Piazza Vicentino |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
