|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
POESIS Infernorum XXXIII: “De Ugolino comite” - Dantis Allagherii Divina Comoedia Sustulit os diro a pastu malus ille, comisque Abstersit capitis, quod retro morsibus acer Foedarat, coepitque: Jubes renovare dolorem Insanum, admonitu jam corda premente, priusquam 5 Dicam. At si quae verba loquor, siul semina iniquo. Quem rodo, opprobrii infames reddentia fructus, Narrantem simul adspicies, lacrimasque cientem. Ignoro, qui sis, et qua ratione sub istas Veneris huc sedes; at cum tua sensa loquentcm 10 Audio, Florentinum te lingua indicat ipsa. Jam me Ugolinum comitem ignorare negabis, Atque hunc Uiggkhum ornatum majore tiara; Nunc dicam, huic tali quae me det caussa propinquum. Quomodo consiliis atque ipsius arte maligna Cui me credebam, sim captus, deinde peremptus, Dicere non opus est. Sed quae tibi cognita forsan Haud patuere unquam fando, quam scilicet atrox Supplicium mortis fuerit mihi, jam ipse videbis, Et, num sim laesus, tu disces crimine ab isto. 20 Rima adaperta brevis tenebroso in carceris antro. Cui titulus per me famis est, ubi clausus oportet Ultimus haud fuerim, měhi jam per tenue foramen Monstrarat plures lunas mala somuia cum me Ceperunt, per quae včlamina scissa futuri Sunt mihi. Is hortatur dominusque est visus adesse, Atque lupum et catulos ad montis trudere saltus, Quo Pisae opposite prohibentur cernere Luccam. Cum canibus macris studiosis, atque notatis, Prae se Guilandos, et cum agmine Sismundorum Una Lanfrancos in prima fronte locarat. Jam parvo elapsos spatio ualosque patremque Cernere erat lassos, et aculis dentibus artus Findi his. Cum evigilans totus, nondum jubare orto, Natos ecce meos, aderant qui iu carcere mecum, Lugere in somnis audivi, ac poscere panem. Vere es crudelis, si jam prohibere dolorem Scis, reputans tecum, quod cor me triste monebat; Et si non luges, quaenam te caussa videbit Lugentem? Elapso stabat jam quisque sopore, Atque prope hora aderat, qua nobis esca solebat Adduci; at dubitans sua somnia quisque timere; Cum subito audivi claudentes stridere claves Turre sub horribili. Quare simul ora meorum Quaesivi haud hiscens. Non flebam, ita saxeus intus Factus eram. Illi flere, meusque Anselmulus inquit: Sic haeres, pater, obtutu, quid mente volutas? Lacrima nulla mihi tamen, et vox edita nulla est Tota illa labente die, vel nocte sequente, Donec maue nova sol luce impleverat orbem. Utque parum irrepsit jubaris claustra intima acerbi Carceris, inspiciensque meum per quattuor ora Legi ipse os, ambas, superante dolore, momordi Dente manus: illi, id suadente cupidine edendi Me fecisse rati, in pedibus subito ante stetere, Haec fati: 0 genitor, multo minus aspera nobis Poena foret, nobis si vescere: carnibus artus Hos tu vestisti miseros, tu bos texue. Motus Tunc ego composui, ne urgerem tristius ipsos: Illa aliaque die muti omnes. 0 nubi dura Terra nimis! cur non patefactis faucibus imum Pandisti barathrum? Quarta redeunte diei Luce, mihi ante pedes protenso corpore Gaddus Procubuit, dixitque: Pater mi, cur tua cessant Auxilia? Effuditque animam hic; et, ut ipse videre Me potes, hic vidi casu tria singula eodem Quintam intra sextamque diem cecidisse meorum Corpora natorum exspirantia. Quare ego coecus Quemque supra incubui reptans, et quemque vocavi Binos usque dies totos post funera. Tandem Plus curus potuit jejuna fames, quam patrius angor. Haec ubi dicta dedit, contorquens lumina, rursus Corripuit miserum caput, haerens dentibus ossis Contra vim validis, velul escam inhiante molosso. 0 Pisae, o ingens populorum infamia, quotquot Pulchra alit, ac recipit tellus, ubi cuncta per ora Si resonat; quoniam tam lenti poscere poenas Vicini cessant, ruptis Capraria vinclis, Atque Urgo irrumpant, quaque undans profluit Arnus, Objiciant sepem, exspatiatus ut obruat omnes. Quod si Ugolinum comitem tum fama ferebat Arcibus esse tuis sub proditione potitum. Saevire in natos quaenam te caussa jubebat? Quid tantum meruere Ugunculus, atque Brigata, Quosque alios cecini? Insontes nova fecerat aetas,- Theba nova. Interea progressi venimus illuc, Stringor ubi gelidus concretae frigore aquai Comprimit alterius, velut aspera fascia, gentis Saecula, non inversa solo, sed ventre supina. Fusus ibi fletus in fletus non sinit ire, Inque oculis dolor offendens obstantia, retro Vertitur, interiora petens, duplicatque dolorem. Namque ori agglomerant stagnantes frigore guttae, Cassidis atque instar vitreae loca concava replent Palpebris subjecta. Licet mihi frigore sensus Torperent omnes, velut obdurescere callo Mos est, nec quidquam in visu jam sedis haberent. Nescio quid venti tamen usurpare videbar Auribus, atque meo doctori . Quis movet istum? Nonne hic exstinctum vidi genus omne vaporis? Is mihi: mox illuc, venies, ubi visus ad ista, Quae quaeris, responsa dabit, cum caussa patebit Inspicienti oculis, agitatas quae pluit auras. Atque malorum unus, quos frigida crusta premebat, Ad nos: 0 animae, clamabat, corde ferino Sic, ut vos poenae sedes postrema reservet. Demite dura oculis velamina, ut exitus aitae Tristitiae, qua corda gero praegnantia, detur Mi paulo ante, gelu lacrimas quam duret in ore. Ut sit opis nostrae, dixi, tibi copia, qui sis Effare; at, nisi te solvam, sub fluminis imam Ire mihi glaciem sit opus. Tunc talia fudit: Albericus ego, male nati a fructibus horti Ille ego sum frater, carotam qui hoc lego in arvo Pro lico. — Oh, dixi, anne dies te jam abstulit atra? At contra ille: Meo quidnam de corpore fiat. Aut ubi terrarum maneat, mihi scire facultas Nulla datur. Tantum fert haec Ptolomaeia lucri, Ut non raro anima in praeceps huc decidat, ante Hanc ex carceribus quam mittat Parca reclusis. Quoque magis vitro compressas radere ab ore Sponte velis lacrimas, haec discito: Quaelibet usa Proditione anima est, ut et hoc scelus ipse patravi; Illi aufert corpus Daemon, qui hoc deinde gubernat, Dum totum excurrit spatium revolubilis aevi. Hanc in cisternam ruit illa, et forte videtur Vos inter nunc corpus adhuc versarier umbrae, Quam mersam hic retro perstringit frigidus horror. Id te scire puto, nigra si modo regna subisti Nuperus: isque et Branca, suum cui patria habere Uria dat nomen. Tamenillo ex tempore plures Praeteriere dies, glacie cum est Clausus de ista. Hic: Mihi mentitum te auspicer, huic ego dixi; Atque edit, atque bibit, dormitque, atque integra pannis Membra tegit. — Contra is: Nondum nigrantia in antra Ille ingressus erat, fervens ubi nigra tenaci Unda pice exspumat, Michael cognomine Zanche, Ex quo suffecit dominantem Daemona iu artus Ipse suos, pariterque affinis, qui fuit una Proditor. Ast huc tende manus, mihi denique solve, Pande oculos; sed ego huic oculos aperire negavi, Atque fuisse hominis credo, sine corde videri Humano. — 0 Ligures, contraria pectora legi Omnigenae, atque omni vitiorum labe referta! Cur hinc justa Dei vos nondum sustulit ira? Namque ubi cunctorum stat pessimus Aemilianus Proditor, inveni ex vestris, qui oh tristia facta Jam stagno abluitur Cocyti, in corpore visus Nunc quoque apud Superos vitali vescier aura. (curavit Johannes Teresi) scripsit Abbate Dalla Piazza Vicentino |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||