SENTENTIAE GRAECAE LATINE TRANSLATAE(XII)

Primum exemplar loci cicadarum, qui a multis poetis retractatus est, apud Hesiodum legitur.

Hesiodus, Operae et dies, vv. 582 et sequentes:

Ἧμος δὲ σκόλυμός τ' ἀνθεῖ καὶ ἠχέτα τέττιξ
δενδρέῳ ἐφεζόμενος λιγυρὴν καταχεύετ' ἀοιδὴν
πυκνὸν ὑπὸ Priπτερύγων, θέρεος καματώδεος ὥρῃ,
τῆμος πιόταταί τ' αἶγες, καὶ οἶνος ἄριστος,
μαχλόταται δὲ γυναῖκες, ἀφαυρότατοι δέ τοι ἄνδρες
εἰσίν, ἐπεὶ κεφαλὴν καὶ γούνατα Σείριος ἄζει,
αὐαλέος δέ τε χρὼς ὑπὸ καύματος· ἀλλὰ τότ' ἤδη
εἴη πετραίη τε σκιὴ καὶ βίβλινος οἶνος ...

Carduus ut florescit iamque canora cicada

insidens super arbore cantum fundit acutum

alis crebro sub tritis aestus gravioris

tempore, tum caprae fiunt pingues magis atque

vinum tunc generosior est, et muliēres

luxurie captae, lassique viri magis adsunt

propter aestum vel cutis fit arida magnum,

sed tum sit umbra et palmae vinum…

Hexametris convertit Lydia Ariminensis

Alcaeus poeta quadam variatione Hesiodum imitatus est.

Alcaeus, Fr. 347 V:

τέγγε πλεύμονας οἴνωι, τὸ γὰρ ἄστρον περιτέλλεται,
ἀ δ' ὤρα χαλέπα, πάντα δὲ δίψαισ' ὐπὰ καύματος,
ἄχει δ' ἐκ πετάλων ἄδεα τέττιξ ...
ἄνθει δὲ σκόλυμος, νῦν δὲ γύναικες μιαρώταται
λέπτοι δ' ἄνδρες, ἐπεὶ < > κεφάλαν καὶ γόνα Σείριος
ἄσδει

Pulmones vino madeface; nam astrum suum circulum implet et anni tempus asperum;

ob aestum omnia sitiunt ac suaviter a foliis resonat cicada;

cardus florescit, nunc feminae turpissimae sunt et homines debiles, quia Sirius caput et

genua siccat.

Versubus sine metro convertit Lydia Ariminenis

Cicadae, sitis, aestus etiam apud Vergilium in rustica natura locorum inveniuntur.

Verg. (Georg . III, v.327 et sequentes)

inde ubi quarta sitim caeli collegerit hora

et cantu querulae rumpent arbusta cicadae,

ad puteos aut alta greges ad stagna iubebo

currentem ilignis potare canalibus undam.

Verg. ( Ecl. II, v.8 et sequentes)

Nunc etiam pecudes umbras et frigora captant,

nunc viridis etiam occultant spineta lacertos,

Thestylis et rapido fessis messoribus aestu

alia serpyllumque herbas contundit olentis.

At mecum raucis, tua dum vestigia lustro,

sole sub ardenti resonant arbusta cicadis.

Etiam hodierni poetae de re tractaverunt: Eugenius Montale Italus poeta laborem aestivum descripsit ob quem ne cicadae quidem taedium minunt, immo cantus minime suavis est ad audiendum, quasi stridor resonat.

MERIGGIARE

Meriggiare pallido e assorto

presso un rovente muro d’orto,

ascoltare tra i pruni e gli sterpi

schiocchi di merli, frusci di serpi.

Nelle crepe del suolo o su la veccia

spiar le file di rosse formiche

ch’ora si rompono ed ora s’intrecciano

a sommo di minuscole biche.

Osservare tra frondi il palpitare

lontano di scaglie di mare

mentre si levano tremuli scricchi

di cicale dai calvi picchi.

E andando nel sole che abbaglia

sentire con triste meraviglia

com’è tutta la vita e il suo travaglio

in questo seguitare una muraglia

che ha in cima cocci aguzzi di bottiglia

Meridiare

Meridiare pallido ore defixus

manens apud murum hortuli calescentem

audire sibilos a stirpe merularum

susurrum a dumo item levem colubrorum.

Soli ex hiatibus fibrisque viciarum

scrutare russeum agmen acre formicae

quod solvitur sed denuo ecce confertur

in summum acervi vel minusculi terrae.

Spectare palpitare a fronde ramisque

ut laminas sic undulas maris longe

dumque elevantur striduli cicadarum

a collibus nudis soni tremescentes.

Et iens velut sub sole fulgido caecus

sentire mente tristiore miratus

quae tota vita sit suopte labore

in subsequendo limitaneus murus

super quo acuta vitra stant lagoenarum.

Convertit in choliambos Lydia Ariminensis

Meus modestus afflatus hos versus dictavit.

DE INSECTIS AESTIVIS

Aestu mota sitique calenti perfricat alas
ecce cicada canit semper idem repetens

non procul a tectis de ramo pulverulento
vix permansit agris una superstes adest

corruptis viro diffuso ad culta fovenda,
insectis variis bestiolis lepidis

damnis tot latis nec nunc gryllus canit ullus
nec salit in viridi gramine nec resilit

iamque evanuerit deserti ruris ab hortis
nunc latet exoptans prata remota viris;

pallidae in areolis urbis sunt papiliones
lenes huc illuc in foliis volitant

prorsus decessit locusta vorax viridisque
sedula perraro mella recondit apis.

Myrmedonis adhuc in terra stat genus acre
constans ac prudens quod modo abit modo adit:

en formicae grex serpit taetros in hiatus
vel scandit truncos in serie celeri

munere quaerens vel tollens fruges hiemales
exstructis tumulis hic ubicumque manet.

Acriter ore culex heu! bombilat undique mordax .

Versus elegiaci

Latine composuit Lydia Ariminensis

Scripsit Lydia Ariminensis