De origine verborum (XXI)

νέμω: pasco, partior, metior, dispertio, diribeo, discindo, dirimo.

Ab origine sunt verba quorum saepe sensum nec longe aspiceremus: νέμειν enim inprimis “pascere” Latine significamus, unde νομεύς, quem Latine “pastorem” dicimus, quod verum est ἀπὸ τοῦ νόμου, quem re vera “legem” Latine nominamus; videlicet ὁ νομοθέτης, constat ἐκ τοῦ νόμου ac τοῦ τιθέναι, sed non modo quo primum “pascua” indicat.

Unde verumtamen “partiri”? Pastores enim ab origine pascua metiri atque diribere studebant conabanturque, quod eis verum non secus ac “pabulari” significabat: quare prima lex apud Graecos fortasse “de pabulis” fuit, ut pastores lites vitarent in pabulis dirimendis. Ex quo νέμεσιν legum prima nominauerunt: Νέμεσις ideo partes omnibus suas praebet, qua de causa apud antiquos prima legum eximque tamen erat Ultio, quae re vera antiquissima fuit lex, quoius attamen nomen in vindicationibus modo adhibetur. Ille Hesiodus princeps nominum divinorum Νέμεσιν nuncupat (Theog. 222-224):

τίκτε δὲ καὶ Νέμεσιν πῆμα θνητοῖσι βροτοῖσι

Νὺξ ὀλοή· μετὰ τὴν δ' Ἀπάτην τέκε καὶ Φιλότητα

Γῆράς τ' οὐλόμενον, καὶ Ἔριν τέκε καρτερόθυμον.

“Nefaria peperit Nox Ultionem, mortalibus dolorem, Dolum, Amorem, invisam Senectutem Litemque malam.”

Qui Noctis filiam nominat Ultionem, una cum malis mundi, quae omnia a Nocte pariuntur, sicut Ἐρινύες, quas “Furias” Latine dicimus, χθόνος καὶ νύκτος υἱάς.

Multa verba demum τοῦ νέμειν stirps (*νομ/*νεμ) peperit, sicut “numerus”, qui res dividit, aut αὐτόνομος, quod verbum ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ ac τοῦ νόμου est – “liber” Latine diceremus-.

Andreas Latine interpretatus est

Scripsit Didacus et Franciscus Ticinensi

---