SUMMARIUM
Agnes
Wolny-Hamka³o, dum colloquitur hic Margaritae Rejmer, auctrici Toxaemiae,
mentionem facit methodi a Georgio Pilch inventae, quae valorem
libri ex primis eius verbis aestimari posse docet. Si initia
clarissimorum operum soluta oratione scriptorum comparaveris,
videbis pleraque eorum mire similia esse. Saepe in initio libri
eius praecipua persona e somno excitatur, ut in opere Henrici
Sienkiewicz, cui titulus est Quo vadis?:
„Petronius
demum ad meridiem experrectus est, somno, ut plerumque, minime
recreatus. Pridie enim apud Neronem convivio interfuit, quod ad
intempestivam noctem est extensum. Iamdudum autem valetudine
graviore afficiebatur et, ut ipse dicebat, somno excitatus quasi
torpidus iacens mentem colligere non poterat”[1]
Interdum
talis homo non somno, sed animae defectione exit, ut in Thaddaei
Konwicki Somniorum interpretatione, temporibus nostris idonea:
„Non
aperiebam oculos utque aliquis e somno pomeridiano experrectus,
ubi sim et quis sim, nesciebam. Os meum urebat venenatus sapor
fellis, mea tempora a discurrentibus centipedibus titillabantur.
Iacebam gravi culleo doloris et sudoris insutus”.
In
Aetio, ultimo Romanorum Theodori Parnicki protagonista non
expergefit, sed contra, in somnum labitur:
„Veteri
diacono nullum dubium erat, quin ipse Malus contra eum cum sole,
aqua harenaque conspiravisset. Eius centies exsecranda blasphema
sagacitas odorata iam est servo Dei, pernoctibus precibus
fatigato, caput moleste gravari rubentesque palpebras inclementer
claudi. Operi ergo accinctus omnibus meatibus corpori una cum
tepido luce solis indefessam debilitatem instillabat”.
Fit
etiam, ut persona vigilet quidem, sed, omnia exteriora neglegens,
motus animi sui scrutetur, ut apud Stephanum Themerson, in libro,
qui appellatur Secretum sardinarum sive Euclides asinus
fuit:
„Sciebat
odium suum propriam ac separatam vitam vivere sibique semper
inhaerere sicut esset pars sui corporis. Sciebat id ita, ut homo
scit se habere vesicam felleam perpetuo, non tantum cum a
calculis dolore affectus bilis amaritudinem papillis gustatoriis
appropinquare sentit”.
Ab
his omnibus initiis quodam modo differre videtur initium libri
Margaritae Rejmer:
„Neminem
latebit virum iam seniorem, paenula variegata vestitum, in sella
traminis urbani delabi flaccide, ferociter fetentem”.
Verba
„Neminem latebit…” iubent nos exspectare sententiam
aliquam, naturam mundi aut hominum generaliter definientem, ut
puta: „Neminem latebit bona opera numquam impunita manere”.
Loco talis sententiae invenimus tamen descriptionem hominis, non
ut apud auctores, quos supra adduxi, ab intra, sed ab extra
factam. Non est mirum multos lectores tam insolito initio esse
attractos.
Nicolaus Simonides
Scripsit Nicolaus Simonides
| 
